ფოტოკოლაჟი: ტალახის საოცრება

ამ გადარბენის ჟამს დავრწმუნდი, რაოდენ ყოვლისშემძლეა ბლოგის Draft–ი 🙂

დღევანდელი თემა ისევ ფოტოკოლაჟია. გადავქექე ალბომები და ახლა აფრიკაში გადავინაცვლოთ, მალის რესპუბლიკაში. ეს ჯენის მეჩეთია, რომელიც ქალაქ ჯენეში დაახლოებით მე-13 საუკუნეში აიგო. თვითონ ჯენე ქრისტეშობამდე მესმე საუკუნიდან არსებობს და კონტინენტის ამ რეგიონის უძველესი ქალაქია. მთავარი მახასიათებელი, რის გამოც ჯენეს ნაგებობა უნიკალურად ითვლება, არის მასალა – ტალახი. დიახ, მთელი შენობა მხოლოდ მოზელილი ტალახისგანაა შექმნილი, რის გამოც ჯენის მეჩეთი მსოფლიოში ყველაზე დიდი ტალახის ნაგებობაა. მეტიც, ჯენეს ყველა ნაგებობა, ყველა სახლი, ტალახისგანაა შექმნილი.

ტალახის არქიტექტურა ჯენეს მკვიდრთათვის შორეული წარსულიდანაა ცნობილი და თაობებს გადაეცემა. პრინციპი უცვლელია: მზეზე გამომშრალ ტალახის აგურებს ერთმანეთზე ალაგებენ და ტალახითვე ლესავენ. კედლებს ყოველ წელს შეაკეთებენ, რათა წვიმის სეზონისაგან დაზიანებული ადგილები ამოავსონ. რაც შეეხება ტალახს, იგი მხოლოდ მიწისა და წყლის ნაზავი არ არის. მასში შერეულია როგორც თივა, ისე ნაკელიც.

ჯენეს მეჩეთის მშენებლობა მეცამეტე საუკუნის ბოლოს დაიწყო. ნაგებობა რამდენჯერმე დაინგრა და ხელახლა აიგო, რისი ძირითადი მიზეზიც წვიმა გახდა. ვინაიდან აფრიკაში ეს არც თუ ხშირი მოვლენაა,  ჯენეს მეჩეთი მხოლოდ რამდენჯერმე განახლდა. მისი დღევანდელი სახე 1907 წელს შეიქმნა. 1988 წლიდან მეჩეთი UNESCO-ს სიაშია შესული.

ძველი მეჩეთის ნანგრევები

პირველი წყაროების მიხედვით, როცა სულთანი კუნბურუ გახდა მუსულმანი, მან საკუთარი სასახლე დაანგრევინა და მის ადგილას აღნიშნული მეჩეთი აგებინა. 1834–1836 წლებში სეკუ ამადუმ, ფულელმა ლიდერმა და ჯიჰადის ერთ–ერთმა ინიციატორმა, ახალი, უფრო განიერი მეჩეთი ააშენებინა, რომელიც წინა ნაგებობიდან სამხრეთით იდგა. ამ უკანასკნელს არ ჰქონდა ის კოშკები, რომლებიც მანამდე არსებულ მეჩეთს გააჩნდა.

ჯენეს დიდი მეჩეთი, აქაური არქიტექტურის თანახმად, მზეზე გამშრალი ტალახის აგურებითაა აშენებული და ტალახითვე გალესილი. შენობის ფუძე 75-მეტრიანი კვადრატია და ტალახის ერთგვარ პლატფორმაზე დგას. მეჩეთის სიმაღლე 3 მეტრია და შიგ 6 კიბეა. შესასვლელი ჩრდილოეთის მხრიდან აქვს. გარეთა კედლები ერთმანეთს პერპენდიკულარულად არ ეხება, რაც შენობას ტრაპეციის ფორმას აძლევს. მთავარი სალოცავი  3 მეტრის სისქის კედელი, იგივე ქიბლა, აღმოსავლეთით, მექასკენ არის მიმართული. მლოცველთა დარბაზი მართკუთხოვანი ფორმისაა, 26/50 მეტრზე. ტაძრის სქელი კედლები დღის სინათლეზე გამოყოფილ სითბოს შთანთქავენ. საღამოთი კი ნაგებობის სახურავზე ამოჭრილ 104 ხვრელს თიხის ხუფს ხსნიან და იქიდან ამოსული სითბო ტაძარში ტემპერატურას დაბლა წევს.

წვიმისაგან დაზიანებულ მეჩეთს კედლებში დატანებული პალმის ფიცრების დახმარებით არემონტებენ.  ეს ერთ ან ორ წელიწადში ერთხელ ხდება. ასე რომ, ნებისმიერ შემთხვევაში ტაძარი კვლავ განაგრძობს სიცოცხლეს. მთავარი კი მზე, მარჯვე ხელები და ჯენეს ტრადიციული ტალახია.

ფოტოკოლაჟი: რკინაბეტონის “ტიტანიკი”

მივუახლოვდი და დავინახე გადაქცეული, შუაზე გადამსხვრეული, მოთხრილი და მკვდარი ნაგებობა, რომელიც ძალიან ჰგავდა “ტიტანიკს”…

“ტიტანიკი” ჩემი ოცნების გემი იყო და მუდამ ასე დარჩება. მეცნიერები ვარაუდობენ, რომ 2013 წლისათვის გემი ნელ-ნელა გაიხსნება მლაშე წყალში და ჟანგის მასად გარდაიქმნება. ამ დროისათვის არც რკინაბეტონის “ტიტანიკისგან” დარჩება რაიმე, რაც მის არსებობას მოგვაგონებს. თითქოს არც ერთი არსებულა და არც მეორე. ჩემი განცდით, ეს დიდი ხნის წინათ გარდაცვლილი ახლობლის გახსენებას ჰგავს. იმდენი ხანია არ გინახავს, გულის სიღრმეში ეჭვი გეპარება, რომ ოდესმე იგი არსებობდა. რკინაბეტონის “ტიტანიკს” 2012 წლამდე გააქრობენ.

ფოტოგამოცანა: ვინ/რა?

ინტელექტუალური თამაშები ძაალიან მიყვარს, მაგრამ აღარც კი მახსოვს, ბოლოს როდის ვითამაშე. ამიტომ ვცდილობ, ჩემი ჭია გავახარო და კიდევ ერთი ფოტოგამოცანა შემოგთავაზოთ. მაშ ასე:

1. რა არის სურათზე გამოსახული?

ფოტოკოლაჟი: გუმბათები

გუმბათი – წრიული ფორმის თაღი, რომელიც რკალებისაგან შედგება და სფეროს ნახევრის მოცულობა აქვს.

გუმბათი – ადამიანის მიერ შექმნილი ცის ანალოგი დედამიწაზე.

გუმბათი – არქიტექტურული მოძღვრების მწვერვალი.

გუმბათი – გზა ღმერთთან.

პანთეონი (რომი, იტალია)

უძველესი გუმბათი 117–128 წლებში აიგო და იგი რომის პანთეონს დაედგა თავზე. მსოფლიოს ყველა ღმერთის სახელობის ტაძარს (რომაელები არ შემოიფარგნენ მხოლოდ თავისი ღმერთებით) ერთ–ერთი უდიდესი გუმბათი ამშვენებს.

პანთეონის გარე ხედი

ფოტოკოლაჟი: ლალიბელა

ლალიბელა, ეს იავნანასავით ნარნარა სახელის მქონე ქალაქი, ეთიოპიაში მდებარეობს და პილიგრიმების ერთ–ერთ თავშესაფრად ითვლება. ქალაქი ზღვის დონიდან 2005 მეტრის სიმაღლეზე მდებარეობს. ლალიბელა ორთოდოქსული ქალაქია მნახველებს თავისი უცნაური ტაძრებით იზიდავს, რომლებიც აგერ უკვე 700–800 წელს ითვლიან. ასეთი სულ 13–ია. მთავარი და ყველაზე გასაოცარი კი ის არის, რომ ლალიბელას ეკლესიები მიწაში, ჯვრის ფორმით არის ამოჭრილი და მლოცველები იქ ჩადიან. აი, ისინიც!